ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ Β, ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ § 55‐56 - ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1.      Πως αντέδρασε η βουλή στη σύλληψη του Θηραμένη και για ποιο λόγο;

2.      Τι προσπαθούσε ο Θηραμένης να πετύχει με το να προσπέσει ως ικέτης στο βωμό στον οποίο ορκίζονταν οι βουλευτές;

3.      Πώς χαρακτηρίζετε τον Θηραμένη από τις πράξεις και τα λόγια του;

4.      Ποιες συγγραφικές δεξιότητες του Ξενοφώντα διαφαίνονται στο συγκεκριμένο απόσπασμα; (Για την απάντησή σας να αξιοποιήσετε τα δεδομένα της  εισαγωγής). 

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ Β, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι § 30‐32 (ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ)

1.      Σε ποιες ενέργειες  προχώρησε ο Λύσανδρος μετά τη συντριβή των Αθηναίων στους Αιγός ποταμούς;

2.      Ποιες ήταν και με ποια κριτήρια πάρθηκαν οι αποφάσεις του Λυσάνδρου και των συμμάχων για την τύχη των αιχμαλώτων; 

3.      Πως δικαιολογείτε την επιεική στάση που έδειξε ο Λύσανδρος απέναντι στον Αδείμαντο;

4. Ποιο μήνυμα σε ηθικό επίπεδο αφήνει να υπονοηθεί ο Ξενοφώντας σχετικά με τη φύση των ανθρώπων και τη βιαιότητα του πολέμου, όπως φανερώνεται από την ωμή συμπεριφορά του Λυσάνδρου και των συμμάχων προς τους αιχμαλώτους; (Για την απάντησή σας

αξιοποιήσετε δεδομένα της  εισαγωγής). 

Θουκυδίδης - ενότητα 81 (ερωταπαντήσεις)

Η βίαιη συμπεριφορά των δημοκρατικών με πρόσχημα την πολιτική αντίθεση με τους ολιγαρχικούς που περιγράφει ο Θουκυδίδης, τι πληροφορίες μας δίνει για την κοινωνική ανισότητα στην αρχαία κερκυραϊκή κοινωνία;

Απάντηση:

Η αρχαία Κερκυραϊκή κοινωνία κατά το Θουκυδίδη μαστίζεται από μια υπόκωφη ταξική σύγκρουση. Πριν παρατηρηθεί η ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ ολιγαρχικών και δημοκρατικών είναι φανερό πως ενυπήρχε η βάση της εμφύλιας διαμάχης . Οι ολιγαρχικοί εκ των πραγμάτων είχαν συγκεντρώσει τον πλούτο στα χέρια τους, που ήταν ταυτόσημος και με την κατοχή πολιτικών θέσεων και αξιωμάτων. Επομένως, οι δημοκρατικοί ως παράταξη ήταν στελεχωμένοι από τους φτωχότερους και κατ’ επέκταση πολιτικά και κοινωνικά παραμερισμένους πολίτες. Η αντιπαράθεση αυτή και η διχόνοια που υπόβοσκε στις αντίπαλες παρατάξεις επιτεινόταν και από τα συνεχώς μεγεθυμένα χρέη των δημοκρατικών στους ολιγαρχικούς. Οι πλούσιοι, δηλαδή, εκμεταλλεύονταν την ανέχεια των φτωχότερων και τους δάνειζαν χρήματα, με τα οποία υποθηκευόταν αδιάλειπτα η περιουσία και το μέλλον των αδύναμων οικονομικά στους ισχυρούς ολιγαρχικούς. Αυτή η εξάρτηση εξηγεί και το μένος και τη λυσσαλέα βιαιότητα των δημοκρατικών, όταν δόθηκε η αφορμή της πολιτικής συγκυρίας. Οι χρόνιες παθογένειες της κοινωνικής ανισότητας και η συσσωρευμένη καταπίεση των αδυνάμων τάξεων εκφράστηκαν κάτω από το πρόσχημα της πολιτικής αντιπαράθεσης. Ο Θουκυδίδης προσπαθώντας να αναγνώσει τα πραγματικά αίτια του πολέμου εμβαθύνει όχι μόνο στην ανθρώπινη ψυχολογία αλλά και στην κοινωνική δυσαρμονία των πόλεων – κρατών της εποχής του. Σε τελική ανάλυση, ο πόλεμος αυτός επί της ουσίας δεν ήταν μόνο ιδεολογικός και πολιτειακός αλλά στην πραγματικότητα κοινωνικός και ταξικός.

Θουκυδίδης - ενότητα 81 (ερωταπαντήσεις)

Ποιο πρόσχημα χρησιμοποίησαν οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι για να δικαιολογήσουν τις εγκληματικές τους ενέργειες; Που έγκειται η πραγματική αιτία των πράξεων αυτών για το Θουκυδίδη; (Για την απάντησή σας να αξιοποιήσετε τα δεδομένα της εισαγωγής).

Απάντηση:

     Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι, μετά την αναχώρηση των    Πελοποννησίων, νιώθοντας ότι έχουν τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων, προβαίνουν σε πράξεις βίας και εγκληματικότητας σε βάρος των ολιγαρχικών. Οι Κερκυραίοι προσπαθούν να δικαιολογήσουν τις αποτρόπαιες πράξεις τους με τον ισχυρισμό ότι πραγματικός τους στόχος είναι η προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος που κινδυνεύει από τους ολιγαρχικούς. Θεωρούν τους εαυτούς τους ενσυνείδητους πολίτες που τους ενδιαφέρει το γενικό καλό του νησιού και έχουν ηθικό χρέος  να διαφυλάξουν την πολιτική αρμονία.

Θουκυδίδης - ενότητα 81 (ερωταπαντήσεις)

Να εντοπίσετε το σημείο της αφήγησης του Θουκυδίδη, όπου ο ιστορικός διατυπώνει έμμεσο σχόλιο για τη στάση που τήρησε ο Ευρυμέδοντας απέναντι στις εγκληματικές ενέργειες των δημοκρατικών Κερκυραίων.

Απάντηση: 

Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει στο απόσπασμα ότι οι Αθηναίοι και συγκεκριμένα ο Ευρυμέδοντας δεν προέβησαν σε καμιά ενέργεια προκειμένου να αποτρέψουν τις βιαιότητες των δημοκρατικών Κερκυραίων. Το σημείο της αφήγησης που ενυπάρχει το έμμεσο  σχόλιο του Θουκυδίδη είναι το εξής « Ἡμέρας τε ἑπτά , ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε, Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον». Συγκεκριμένα, ο ιστορικός κατηγορεί έμμεσα τον Ευρυμέδοντα ότι, ενώ μπορούσε  να αποτρέψει τις φρικαλεότητες των δημοκρατικών Κερκυραίων, δεν το έκανε. Του επιρρίπτει ευθύνες για την αδράνεια και την αδιαφορία του και το θεωρεί συνυπεύθυνο και συνένοχο. Αξιοσημείωτο αποτελεί το γεγονός ότι ο Θουκυδίδης δεν αναφέρεται καθόλου για το ρόλο του Νικόστρατου στα γεγονότα αυτά. Επικρίνεται μόνο η στάση του Ευρυμέδοντα, καταδεικνύοντας την ανικανότητα και την αναποτελεσματικότητά του έναντι κρίσιμων καταστάσεων, ενώ παράλληλα τονίζεται  έμμεσα η διπλωματική ευστροφία και η μετριοπαθή στάση του Νικόστρατου που προσπαθούσε πάντα να συμφιλιώσει τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές. 

Θουκυδίδης - ενότητα 81 (ερωταπαντήσεις)

1.      Να καταγράψετε τις ενέργειες των δημοκρατικών Κερκυραίων μετά την αποχώρηση των Πελοποννησίων από το νησί.

Απάντηση: 

         Οι Πελοποννήσιοι αποφάσισαν να αναχωρήσουν από το νησί, όταν αντιλήφθηκαν, ότι αθηναϊκά πλοία πλησίαζαν προς ενίσχυση των δημοκρατικών Κερκυραίων. Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι, όταν συνειδητοποίησαν τη φυγή των εχθρών τους, προσπάθησαν να ενισχύσουν την άμυνά τους, οδηγώντας στην πόλη τους Μεσσήνιους συμμάχους και συγκεντρώνοντας το στόλο τους στο Υλλαϊκό λιμάνι. Έπειτα, οι δημοκρατικοί, αισθανόμενοι ότι έχουν τον πλήρη έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων, προβαίνουν σε πράξεις βίας και αντεκδίκησης έναντι των πολιτικών τους αντιπάλων. Συγκεκριμένα, φονεύουν όποιους εχθρούς συνελάμβαναν καθώς έπλεαν τα πλοία στο Υλλαϊκό λιμάνι  και όσους ολιγαρχικούς ήταν επιβιβασμένοι στα πλοία και αγωνίζονταν μαζί τους. Επιπλέον, καταδίκασαν σε θάνατο πενήντα ικέτες που δέκτηκαν να κριθούν σε στημένες δίκες, ενώ τους υπολοίπους που αρνήθηκαν  τους οδήγησαν στην αυτοχειρία. Επιπροσθέτως, οι Κερκυραίοι εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες σύγχυσης και ταραχής που επικρατούσαν δεν δίστασαν να θανατώσουν ολιγαρχικούς που είχαν προσωπικές έχθρες ακόμα και οικονομικές διαφορές μαζί τους.    Βέβαια, οι Κερκυραίοι δημοκράτες για να δικαιολογήσουν αυτές τις βιαιότητες ισχυρίστηκαν ότι σκοπός των πράξεών τους ήταν η προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος έναντι ένθερμων ολιγαρχικών που ήθελαν να την καταλύσουν. Η στάση αδράνειας και αδιαφορίας των Αθηναίων και συγκεκριμένα του Ευρυμέδοντα απέναντι σε αυτές τις ανέντιμες πράξεις επέτεινε τις εγκληματικές ενέργειες των δημοκρατικών Κερκυραίων, με αποτέλεσμα να καταργηθεί κάθε έννοια δικαίου και ανθρωπιάς. Επικράτησε το δίκαιο του ισχυρού, ενώ καταλύθηκε κάθε ηθική αξία.