Θουκυδίδης - ενότητα 81 (ερωταπαντήσεις)

Ποιο πρόσχημα χρησιμοποίησαν οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι για να δικαιολογήσουν τις εγκληματικές τους ενέργειες; Που έγκειται η πραγματική αιτία των πράξεων αυτών για το Θουκυδίδη; (Για την απάντησή σας να αξιοποιήσετε τα δεδομένα της εισαγωγής).

Απάντηση:

     Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι, μετά την αναχώρηση των    Πελοποννησίων, νιώθοντας ότι έχουν τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων, προβαίνουν σε πράξεις βίας και εγκληματικότητας σε βάρος των ολιγαρχικών. Οι Κερκυραίοι προσπαθούν να δικαιολογήσουν τις αποτρόπαιες πράξεις τους με τον ισχυρισμό ότι πραγματικός τους στόχος είναι η προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος που κινδυνεύει από τους ολιγαρχικούς. Θεωρούν τους εαυτούς τους ενσυνείδητους πολίτες που τους ενδιαφέρει το γενικό καλό του νησιού και έχουν ηθικό χρέος  να διαφυλάξουν την πολιτική αρμονία.

Στον αντίποδα της φαινομενικής αιτίας ο Θουκυδίδης θέτει το δικό του προβληματισμό. Ο Θουκυδίδης προσπαθεί να είναι αντικειμενικός και να αναζητεί την αλήθεια, να αποκαλύπτει τα πραγματικά αίτια και να τα διαφοροποιεί από τις αφορμές. Ο Θουκυδίδης θεωρεί ότι η πραγματική αιτία που οι δημοκρατικοί προσπαθούσαν να αφανίσουν τους ολιγαρχικούς είναι η επιθυμία της εξουσίας που εδράζεται στην πλεονεξία και στη φιλοδοξία της ανθρώπινης φύσης. Οι άνθρωποι προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία τους δεν διστάζουν να καταλύσουν κάθε έννοια δικαίου και να παραβιάζουν κάθε ανθρώπινο δικαίωμα. Το συμφέρον, η απληστία, η αναζήτηση του κέρδους και της δύναμης είναι σύμφυτα στον άνθρωπο και τον ωθούν να εκδηλώνεται με το ίδιο πάντα παράλογο τρόπο, όταν οι συνθήκες το ευνοούν. Ο Θουκυδίδης θεωρεί ότι η φύση των ανθρώπων δεν αλλάζει, ότι οι ανθρωποι όταν βρεθούν σε αδιέξοδες και πιεστικές συγκυρίες εξαγριώνονται, παραλογίζονται και αποκτηνώνονται.

Η ιστορική αφήγηση του Θουκυδίδη στο συγκεκριμένο απόσπασμα έχει ξεκάθαρα αντιπολεμικό χαρακτήρα. Ο ιστορικός αποδεικνύει ότι με την αφήγηση του Πελοποννησιακού πολέμου δεν αποσκοπεί στο να διασώσει απλώς την ιστορική μνήμη ενός τριαντακονταετούς πολέμου μεταξύ της Πελοποννησιακής και Αθηναϊκής συμμαχίας, αλλά να καταδείξει τη δομή της ψυχοσύνθεσης του ανθρώπου ως άτομο και ως ομάδα στις ακραίες εκδηλώσεις της πολεμικής σύρραξης. Όπως επιβεβαιώνει η ανθρώπινη ιστορία στο πέρασμα των αιώνων οι ανθρωποι σε κάθε περίπτωση αλλοτριώνονται από την αγριότητα του πολέμου, ξεχνούν τα πολιτιστικά στοιχεία που τους διαφοροποιούν από τη ζωώδη φύση. Η ανθρώπινη κοινωνία πιστοποιείται πως νοσεί από τα βίαια ένστικτα που υπάρχουν στην ανθρώπινη φύση, παρά τις προσπάθειες να νικήσει ο άνθρωπος την σκοτεινή του πλευρά. Ο πόλεμος λειτουργεί ως το κατάλληλο πλαίσιο και η αφορμή για να επιμολύνει κάθε λογική αντίσταση και κάθε αίσθηση δικαιοσύνης.