ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ & ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 10

<Ἀριστοτέλους, Ἠθικά Νικομάχεια Β 6. 14-16>

ΕΚΔΟΣΕΙΣ SMART LEARN, ΣΕΛ. 331-333

    

 Ἔτι τὸ μὲν ἁμαρτάνειν πολλαχῶς ἔστιν (τὸ γὰρ κακὸν τοῦ ἀπείρου, ὡς οἱ Πυθαγόρειοι εἴκαζον, τὸ δ’ ἀγαθὸν τοῦ πεπερασμένου), τὸ δὲ κατορθοῦν μοναχῶς (διὸ καὶ τὸ μὲν ῥᾴδιον τὸ δὲ χαλεπόν, ῥᾴδιον μὲν τὸ ἀποτυχεῖν τοῦ σκοποῦ, χαλεπὸν δὲ τὸ ἐπιτυχεῖν)∙ καὶ διὰ ταῦτ’ οὖν τῆς μὲν κακίας ἡ ὑπερβολὴ καὶ ἡ ἔλλειψις, τῆς δ’ ἀρετῆς ἡ μεσότης∙ ἐσθλοὶ μὲν γὰρ ἁπλῶς, παντοδαπῶς δὲ κακοί. Ἔστὶν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρὸς ἡμᾶς, ὡρισμένῃ λόγῳ καὶ ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν. Μεσότης δὲ δύο κακιῶν, τῆς μὲν καθ’ ὑπερβολὴν τῆς δὲ κατ’ ἔλλειψιν∙ καὶ ἔτι τῷ τάς μὲν ἐλλείπειν τάς δ’ ὑπερβάλλειν τοῦ δέοντος ἔν τε τοῖς πάθεσι καὶ ἐν ταῖς πράξεσι, τὴν δ’ ἀρετὴν τὸ μέσον καὶ εὑρίσκειν καὶ αἱρεῖσθαι.

Μετάφραση κατά λέξη

Ἔτι τὸ μὲν ἁμαρτάνειν ἔστιν πολλαχῶς	Ακόμη, το να διαπράξουμε σφάλμα είναι δυνατόν (να γίνει) με πολλούς τρόπους,
(τὸ γὰρ κακὸν τοῦ ἀπείρου,	[γιατί το κακό (είναι γνώρισμα) του απείρου,
ὡς εἴκαζον οἱ Πυθαγόρειοι,	όπως δίδασκαν / υπέθεταν οι Πυθαγόρειοι,
τὸ δ’ ἀγαθὸν τοῦ πεπερασμένου),	το καλό, όμως, (είναι γνώρισμα) του πεπερασμένου],
τὸ δὲ κατορθοῦν μοναχῶς	όμως το να πράξουμε το ορθό (μπορεί να γίνει) με έναν μόνο τρόπο
(διὸ καὶ τὸ μὲν ῥᾴδιον- τὸ δὲ χαλεπόν,	[γι’ αυτό το μεν ένα (είναι) εύκολο, το άλλο, όμως, (είναι) δύσκολο,
ῥᾴδιον μὲν τὸ ἀποτυχεῖν τοῦ σκοποῦ,	δηλαδή, είναι εύκολο το να αποτύχουμε στο στόχο  (μας),
χαλεπὸν δὲ τὸ ἐπιτυχεῖν)∙	όμως είναι δύσκολο το να πετύχουμε (το στόχο  μας)].
καὶ διὰ ταῦτ’ οὖν ἡ μὲν ὑπερβολὴ καὶ ἡ ἔλλειψις τῆς κακίας,	Και για αυτούς τους λόγους, λοιπόν, η υπερβολή και η έλλειψη (είναι γνωρίσματα) της κακίας,
ἡ δέ μεσότης τῆς ἀρετῆς∙	όμως, η μεσότητα (είναι γνώρισμα) της αρετής·
ἐσθλοὶ μὲν γὰρ ἁπλῶς,	γιατί καλοί (γινόμαστε) με έναν μόνον τρόπο,
κακοί δὲ παντοδαπῶς.	κακοί όμως (γινόμαστε) με  κάθε δυνατό τρόπο.
ἡ ἀρετὴ ἄρα ἐστὶν ἕξις προαιρετική,	Η (ηθική) αρετή, επομένως, είναι συνήθεια προαιρετική / που επιλέγεται ελεύθερα από το άτομο,
οὖσα ἐν μεσότητι τῇ πρὸς ἡμᾶς,	η οποία βρίσκεται στο μέσο σχετικά με μας,
ὡρισμένῃ λόγῳ	το οποίον (μέσον) καθορίζεται με τη λογική,
καὶ ᾧ ἂν ὁρίσειεν ὁ φρόνιμος.	και με ό,τι θα ορίσει (ως μέσο / λογικό) ο φρόνιμος (άνθρωπος).
Μεσότης δὲ δύο κακιῶν,	Και (η αρετή είναι) μεσότητα ανάμεσα σε δύο κακίες,
τῆς μὲν καθ’ ὑπερβολὴν	(από τις οποίες) η μία (οφείλεται) στην υπερβολή βρίσκεται από την πλευρά της υπερβολής
τῆς δὲ κατ’ ἔλλειψιν∙	και και η άλλη (οφείλεται) στην έλλειψη βρίσκεται από την πλευρά της έλλειψης.
καὶ ἔτι	Και ακόμη (είναι μεσότητα ανάμεσα σε δυο κακίες),
τῷ ἐλλείπειν τάς μὲν τοῦ δέοντος	επειδή υπολείπονται οι μεν (πρώτες κακίες), από αυτό που πρέπει,
τῷ δ’ ὑπερβάλλειν τάς δέ τοῦ δέοντος	και επειδή ξεπερνούν οι δε (δεύτερες κακίες) αυτό που πρέπει,
ἔν τε τοῖς πάθεσι καὶ ἐν ταῖς πράξεσι,	και στα συναισθήματα και στις πράξεις∙
τὴν δ’ ἀρετὴν καὶ αἱρεῖσθαι καὶ εὑρίσκειν τὸ μέσον.	η αρετή, όμως, και προτιμά το μέσο και αυτό επιζητά.

Μετάφραση

Επιπλέον, το σφάλµα γίνεται µε πολλούς τρόπους γιατί το κακό είναι σχετικό µε το άπειρο, όπως δίδασκαν οι Πυθαγόρειοι, ενώ το καλό είναι πεπερασµένο), όµως το σωστό µε έναν µόνο τρόπο ( γι’ αυτό και είναι το ένα εύκολο, ενώ το άλλο δύσκολο∙ πράγµατι, είναι εύκολο να αποτύχουµε στο στόχο µας, όµως είναι δύσκολο να τον επιτύχουµε) ∙ και γι’ αυτούς λοιπόν τους λόγους η υπερβολή και η έλλειψη πάνε µαζί µε την κακία, ενώ η µεσότητα µε την αρετή∙ Γιατί καλοί γινόµαστε µε έναν τρόπο, αλλά κακοί µε πολλούς. Είναι λοιπόν η αρετή µόνιµο στοιχείο του χαρακτήρα, που επιλέγεται ελεύθερα από το άτοµο∙ που βρίσκεται στο µέσο το οποίο προσδιορίζεται µε κριτήρια υποκειµενικά και καθορίζεται από τη λογική και συγκεκριµένα, κατά τη γνώµη µου, από τη λογική που καθορίζει ο φρόνιµος άνθρωπος. Και είναι η µεσότητα ανάµεσα σε δύο κακίες, από τις οποίες η µία βρίσκεται από την πλευρά της υπερβολής, ενώ η άλλη από την πλευρά της έλλειψης∙ και ακόµα είναι µεσότητα, επειδή άλλες από αυτές τις κακίες δεν φτάνουν σε αυτό που πρέπει, και άλλες το ξεπερνούν και στα συναισθήµατα και στις πράξεις, ενώ η αρετή και βρίσκει και επιλέγει το µέσο.

" Ετυμολογικά

ἄπειρος <  στερ. ἀ- < πέρας

εἰκάζω < εἰκὸς (μετ. του ἔοικα)

περάω -ῶ < ριζ. περ – (πβ. πέραν)

σκοπὸς < σκοπέω –ῶ

ὀρίζω < ὄρος (= όριο, σύνορο)

φρόνιμος < φρονέω -ῶ < φρὴν

πάθος < πάσχω (πβ. ἔ-παθ-ον)

πρᾶξις < πράττω