ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝH ΣΥΝΤΑΞΗ & ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - SMARTLEARN

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΚΕΙΜΕΝΟ & ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ)

Ἄνδρες φίλοι, ἐγὼ προσειλόμην μὲν ὑμᾶς, οὐ νῦν πρῶτον δοκιμάσας, ἀλλ’ ἐκ παίδων ὁρῶν ὑμᾶς, ἃ μὲν καλὰ ἡ πόλις νομίζει, προθύμως ταῦτα ἐκπονοῦντας, ἃ δὲ αἰσχρὰ ἡγεῖται, παντελῶς τούτων ἀπεχομένους. Ὧν δ’ ἕνεκα αὐτός τε οὐκ ἄκων εἰς τόδε τὸ τέλος κατέστην καὶ ὑμᾶς παρεκάλεσα δηλῶσαι ὑμῖν βούλομαι. Ἐγώ γὰρ κατενόησα ὅτι οἱ πρόγονοι χείρονες μὲν ἡμῶν οὐδὲν ἐγένοντο. Ἀσκοῦντες γοῦν κἀκεῖνοι διετέλεσαν ἅπερ ἔργα ἀρετῆς νομίζεται. Ὅ,τι μέντοι προσεκτήσαντο τοιοῦτοι ὄντες ἢ τῷ τῶν Περσῶν κοινῷ ἀγαθὸν ἢ αὐτοῖς, τοῦτ’ οὐκέτι δύναμαι ἰδεῖν.

Ξενοφώντας, Κύρου Παιδεία  1, 5, 6 – 7

Ερωτήσεις:

1. Να γραφεί η μετάφραση του παραπάνω κειμένου.

2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

 α. προσειλόμην: γ’ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα.

 β. ὁρῶν: β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’.

 γ. ἀπεχομένους: β’ ενικό ευκτικής αορίστου β’.

 δ. κατέστην: α’ ενικό παρατατικού ίδιας φωνής.

 ε. προσεκτήσατο: γ΄ ενικό οριστικής παρακειμένου.

3. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρα‐

κάτω λέξεις του κειμένου:

 α. παίδων: κλητική ενικού.

 β. τέλος: ονομαστική πληθυντικού.

 γ. πρόγονοι: δοτική ενικού.

 δ. ἅπερ: αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος.

 ε. τοιοῦτοι: ονομαστική πληθυντικού στο θηλυκό γένος.

4. Να προσδιορίσετε τη συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων του κειμένου. Να αναφέρετε και τον όρο που προσδιορίζουν: ἀπεχομένους, ὧν ἕνεκα, ἡμῶν, ἅπερ, ἀρετῆς, αὐτοῖς.

5. «Ἐγὼ γὰρ κατενόησα ὅτι οἱ πρόγονοι χείρονες, μὲν ἡμῶν οὐδὲν ἐγένοντο». Να μεταφερθεί σε πλάγιο λόγο με εξάρτηση το «Κῦρος εἶπεν … ».

 Απαντήσεις:

1.    Σας ξεχώρισα, φίλοι μου, γιατί δε σας δοκίμασα μονάχα σήμερα, αλλά γιατί σας έβλεπα από μικρά παιδιά να εκτελείτε με προθυμία όσα το κράτος θεωρούσε καλά, και να αποφεύγετε εντελώς αυτά που θεωρούσε άσχημα. Τώρα όμως θέλω να σας εκθέσω το λόγο για τον οποίο και ο ίδιος δέχτηκα με προθυμία αυτό το αξίωμα και εσάς κάλεσα εδώ. Εγώ δηλαδή κατάλαβα πως καθόλου κατώτεροι από μας δεν υπήρξαν οι πρόγονοί μας· γιατί και κείνοι βέβαια κατόρθωσαν πάντοτε, όσα θεωρούνται έργα ανδρείας· αν και υπήρξαν όμως τέτοιοι, ωστόσο δεν μπορώ ακόμη νά διαπιστώσω τι καλό πρόσφεραν στο κράτος των Περσών ή στον εαυτό τους

2. α) προσαιροῦνται, β) ἰδὲ, γ) ἀπόσχοιο, δ) καθιστάμην, ε) προσκέκτηται.

3. α) παῖ, β) τέλη, γ) προγόνῳ, δ) ἥνπερ, ε) τοιαῦταις.

4. ἀπεχομένους: μετοχή κατηγορηματική από τη μετοχή ὁρῶν που

παράγεται από ρήμα αισθήσεως σημαντικό συνδετικό, συνημμένη

στο αντικείμενο της μετοχής ὁρῶν στο εννοούμενο ὑμᾶς

ὧν ἕνεκα: εμπρόθετος προσδιορισμός του αναγκαστικού αιτίου στο κατέστην

ἡμῶν: γενική συγκριτική από τον συγκριτικό χείρονες ως β΄ όρος σύγκρισης, α’ όρος σύγκρισης οἱ πρόγονοι

ἅπερ: υποκείμενο του νομίζεται, αττική σύνταξη, εισάγει δευτερεύουσα αναφορική, ονοματική πρόταση σε θέση αντικειμένου στο ρήμα διετέλεσαν

ἀρετῆς: γενική κατηγορηματική της ιδιότητας στο ἔργα από το συνδετικό ρήμα εἰμί.

αὐτοῖς: δοτική προσωπική χαριστική

5. Κῦρος εἶπεν … κατανοῆσαι γὰρ ὅτι οἱ πρόγονοι, χείρονες μὲν ἑαυτῶν οὐδὲν γένοιντο.

Κῦρος εἶπεν … ὅτι κατανοήσαι γὰρ ὅτι οἱ πρόγονοι, χείρονες μὲν ἑαυτῶν οὐδὲν γένοιντο.

ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ & ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ

Παρατακτική και υποτακτική σύνδεση των προτάσεων

Οι διάφοροι τρόποι σύνδεσης των προτάσεων

❏ Πρόταση ονομάζεται η ομάδα λέξεων που οργανώνεται γύρω από ένα ρήμα, εκφράζει ένα μόνο νόημα και συνήθως έχει σύντομη διατύπωση.

✔ Οι προτάσεις, ως προς τη σχέση τους με τις άλλες, είναι δύο ειδών:

α. κύριες και β. ανεξάρτητες:

α. Κύρια ή ανεξάρτητη λέγεται η πρόταση που δεν εξαρτάται από καμία άλλη, μπορεί δηλαδή να σταθεί μόνη της στο λόγο, π.χ. Η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα.

β. Δευτερεύουσα ή εξαρτημένη ονομάζεται η πρόταση που συμπληρώνει το νόημα μιας άλλης πρότασης και εξαρτάται από αυτή, π.χ. Η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα, η οποία βρίσκεται στη βαλκανική χερσόνησο.

(Η δευτερεύουσα πρόταση η οποία βρίσκεται στη βαλκανική χερσόνησο συμπληρώνει το νόημα της κύριας Η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα και δεν μπορεί να σταθεί μόνη της στο λόγο)

❏ Περίοδος ονομάζεται ένα τμήμα λόγου που εκτείνεται από τελεία σε τελεία και μπορεί να αποτελείται από μία ή περισσότερες προτάσεις, π.χ. Η πραγματική ιστορία της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός της. (η περίοδος αποτελείται από μία πρόταση)

Τα παιδιά στο σχολείο καλούνται να μάθουν να ξεχωρίζουν τα κοινά στοιχεία που έχουν μεταξύ τους κουλτούρες που στην πρώτη ματιά μοιάζουν διαφορετικές, να εκτιμούν την αξία άλλων πολιτισμών εκτός από το δικό τους, να αναγνωρίζουν την ετερογένεια, και όχι την ομοιογένεια, ως βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών. (η περίοδος αποτελείται από επτά προτάσεις).

Πώς συνδέονται οι προτάσεις μεταξύ τους

Σχήμα ασύνδετο: Οι προτάσεις μπαίνουν η μια κοντά στην άλλη, χωρίς σύνδεσμο.

Π.χ. Χόρευαν, πηδούσαν, τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές.

Παρατακτική σύνδεση: Λέγεται έτσι γιατί με αυτή παρατάσσουμε, δηλαδή τοποθετούμε όμοιες προτάσεις (κύρια με κύρια ή εξαρτημένη με εξαρτημένη) τη μια δίπλα στην άλλη 

Π.χ. 

Μιλούσε/ και έγραφε./ Αν έχεις διάθεση /και αν μπορείς,/ έλα το απόγευμα.

κύρια         κύρια           εξαρτημένη          εξαρτημένη     κύρια

Παρατακτική σύνδεση έχουμε, όταν δύο ή περισσότερες προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με

1. τους συμπλεκτικούς συνδέσμους ( και, ούτε ,μήτε ),

2. τους διαχωριστικούς ( ή, είτε ) 

3. τους αντιθετικούς ( αλλά, μα )
4. τον επεξηγηματικό (δηλαδή)  

Στην παρατακτική σύνδεση οι προτάσεις δε χωρίζονται με κόμμα.

Μπροστά από τους συμπλεκτικούς και τους διαχωριστικούς συνδέσμους δε βάζουμε κόμμα. 

Π.χ. Ο Θόδωρος παίζει και γελάει.

Βάζουμε κόμμα μπροστά από τους αντιθετικούς συνδέσμους, όταν αντιθέτουν προτάσεις (όταν δηλαδή υπάρχει ρήμα και πριν και μετά το σύνδεσμο) . 

Διάβασα τα Μαθηματικά, αλλά δε τα κατάλαβα.

Υποτακτική σύνδεση: Λέγεται έτσι γιατί με αυτή υποτάσσουμε, δηλαδή εξαρτούμε την εξαρτημένη πρόταση από μια άλλη. Οι προτάσεις που συνδέονται είναι ανόμοιες, δηλαδή η μία είναι κύρια και η άλλη εξαρτημένη.

Π.χ. Δεν ήρθα,      γιατί ήμουν άρρωστος.

                                           κύρια                   εξαρτημένη

Κάποτε όμως μια εξαρτημένη πρόταση εξαρτάται από άλλη εξαρτημένη που συνδέεται υποτακτικά με την κύρια. 

Π.χ. Έφτασε νύχτα, γιατί ήταν πολύ αργά, όταν ξεκίνησε.

            κύρια      εξαρτημένη             εξαρτημένη

Παρατακτικοί σύνδεσμοι

συμπλεκτικοί και (κι), ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ

αντιθετικοί αλλά, μα, όμως, παρά, μόνο,

                ωστόσο, εντούτοις, μάλιστα,

                ενώ, μολαταύτα, εξάλλου, μολονότι

διαχωριστικοί ή, είτε

συμπερασματικοί λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως

επεξηγηματικός δηλαδή

Η στίξη στην παρατακτική σύνδεση

• Πριν από τους διαχωριστικούς συνδέσμους ή, είτε δεν μπαίνει κόμμα.

• Σχεδόν ποτέ δεν μπαίνει κόμμα πριν από το συμπλεκτικό σύνδεσμο και.

• Βάζουμε πάντα κόμμα πριν από το αλλά και.

• Συνήθως με το ωστόσο ξεκινά νέα περίοδος, γι’ αυτό τις περισσότερες φορές υπάρχει πριν από αυτό τελεία.

Οι κυριότεροι υποτακτικοί σύνδεσμοι

ειδικοί ότι, πως, που

τελικοί να, για να

χρονικοί όταν, καθώς, αφού, αφότου, ενώ,

            πριν, πριν να, προτού, ώσπου,

                ωσότου, όποτε

αιτιολογικοί γιατί, διότι, επειδή, αφού

υποθετικοί αν, εάν, άμα

αποτελεσματικοί ώστε, ώστε να, που

διστακτικοί μήπως, μη(ν)

Συνδετικές λέξεις στην υποτακτική σύνδεση

υποτακτικοί σύνδεσμοι όταν, ότι, γιατί, αν

μόρια να

συνδεσμικές φράσεις την ώρα που, κάθε φορά που, εκεί που

αναφορικές αντωνυμίες όποιος, όσος, ό,τι, ο οποίος, που

αναφορικά επιρρήματα όπου, όπως, που, όσο

ερωτηματικές αντωνυμίες ποιος, τι, πόσος

ερωτηματικά επιρρήματα πού, πώς, πότε, πόσο

Η στίξη στην υποτακτική σύνδεση

• Στην υποτακτική σύνδεση, συνήθως η δευτερεύουσα πρόταση χωρίζεται με κόμμα από την πρόταση που προσδιορίζει, όταν δηλώνει κάποια επιρρηματική σχέση (χρόνο, αιτία, σκοπό, αποτέλεσμακ.λπ.)                                                                                                                                                            

π.χ. Έφυγε θυμωμένος, επειδή του μίλησαν απότομα.

• Όταν μια δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως αντικείμενο, υποκείμενο ή κατηγορούμενο στο ρήμα μιας άλλης πρότασης, τότε οι δύο προτάσεις δε χωρίζονται με κόμμα                  

π.χ. Η Ασπασία είπε ότι δε θα έρθει στην εκδρομή (η δευτερεύουσα πρόταση ότι δε θα έρθει στην εκδρομή είναι αντικείμενο του ρήματος είπε της κύριας πρότασης)                     

Αλλαγές στο σύστημα

Νέες αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής σε ΑΕΙ και ΤΕΙ από το 2016

Στην αλλαγή του νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση - θα ξεκινήσει να αναπτύσσεται από τους μαθητές της φετινής Β’ Λυκείου με κατάληξη στην Γ’ Λυκείου του 2015-2016 - προχώρησε το υπουργείο Παιδείας ένα χρόνο μετά την ψήφιση του νόμου 4186/13. Πρόκειται για τη δέκατη μερική ή ριζική αλλαγή, που γίνεται στο σύστημα εισαγωγής τα τελευταία 30 χρόνια, ενώ ο κ. Λοβέρδος ανατρέπει ρύθμιση που πρωτοεισήγαγε στην ελληνική εκπαίδευση ο Ευάγγελος Παπανούτσος! Αλλαγές γίνονται και στα μαθήματα Γενικής Παιδείας αφού πλέον οι μαθητές θα κάνουν επιπλέον ώρες Γυμναστικής αλλά όχι Πληροφορική.

Ειδικότερα, οι υποψήφιοι για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα εξετάζονται σε 4 μαθήματα, όπως προβλέπει ο νέος νόμος. Οι αλλαγές αφορούν την εισαγωγή της Πληροφορικής στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και την αφαίρεση της Λογοτεχνίας από όλους τους υπολοίπους υποψηφίους πλην εκείνων που θα διεκδικήσουν μία θέση σε σχολές ανθρωπιστικών, νομικών και παιδαγωγικών σπουδών. Συγκεκριμένα, σε τροπολογία που κατέθεσε ο κ. Λοβέρδος στη Βουλή και αναμένεται να συζητηθεί την Τρίτη, προβλέπονται τα εξής:

- Προστίθεται το μάθημα της Πληροφορικής για τους υποψηφίους που θα διεκδικήσουν μία θέση σε σχολές θετικών και τεχνολογικών επιστημών του 2ου επιστημονικού πεδίου. Οι μαθητές που θα επιλέξουν το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο θα εξετάζονται σε Νεοελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική και Χημεία ή Πληροφορική. Σαφώς για τα τμήματα Πληροφορικής θα απαιτείται η εξέταση στο αντίστοιχο μάθημα και για τα Χημείας αναλόγως. Όμως, δεν έχει διευκρινισθεί ποιο μάθημα θα πρέπει να δίνουν οι μαθητές για να εισαχθούν στα υπόλοιπα Τμήματα.

- Οι υποψήφιοι που θα επιλέγουν τα πεδία θετικών και τεχνολογιών επιστημών (2ο), επιστημών υγείας (3ο) και οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών επιστημών (4ο) δεν θα εξετάζονται στη Λογοτεχνία. Οι υποψήφιοι των τριών πρώτων πεδίων θα εξετάζονται μόνο στην Νεοελληνική Γλώσσα. Αντίθετα, το αντικείμενο της Λογοτεχνίας παραμένει στα υπό εξέταση για τους υποψηφίους του 1ου πεδίου (ανθρωπιστικές σπουδές, νομικές) και του 5ου πεδίου (παιδαγωγικές επιστήμες). Ο νόμος 4186/13 προβλέπει ότι όλοι οι υποψήφιοι θα εξετάζονται στο μάθημα της «Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας».

- Έτσι, τα εξεταζόμενα μαθήματα ανά πεδίο διαμορφώνονται ως εξής:

- 1ο επιστημονικό πεδίο (ανθρωπιστικές σπουδές, νομικές):Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Ιστορία, Λατινικά.

- 2ο επιστημονικό πεδίο (θετικές και τεχνολογικές επιστήμες):Νεοελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία ή Πληροφορική.

- 3ο επιστημονικό πεδίο (επιστήμες υγείας): Νεοελληνική Γλώσσα, Φυσική, Χημεία, Βιολογία.

- 4ο επιστημονικό πεδίο (επιστήμες οικονομίας, κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες): Νεοελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής, Αρχές Οικονομικής Επιστήμης, Στοιχεία Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.

- 5ο επιστημονικό πεδίο (παιδαγωγικών επιστημών): Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Μαθηματικά και Στοιχεία Στατιστικής, Ιστορία, Αρχές Φυσικών Επιστημών.

- Στα μαθήματα Γενικής Παιδείας (διδάσκονται σε όλους τους μαθητές ανεξαρτήτως κατεύθυνσης), αφαιρείται το μάθημα της εισαγωγής στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ από τις ενδοσχολικές εξετάσεις. Σύμφωνα με την ίδια τροπολογία η μία ώρα Φυσικής Αγωγής την εβδομάδα γίνονται δύο.

Η αφαίρεση της Λογοτεχνίας προκάλεσε την αντίδραση της Πανελλήνιας ένωσης Φιλολόγων, στελέχη της οποίας ανέφεραν στην «Κ» ότι δεν υπήρξε διάλογος με την ηγεσία του υπουργείου για το θέμα.

«Για όλους εμάς που υπηρετούμε σε καιρούς χαλεπούς την ελληνική εκπαίδευση, είναι βαθιά η πεποίθηση ότι καμιά εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να τελεσφορήσει, αν δεν στηρίζεται στις αρχές της ανθρωπιστικής παιδείας και αν δεν υπηρετεί τα οράματά της. Θα πρέπει εδώ να υπογραμμισθεί ότι έτσι έμεινε στην ιστορία της εκπαίδευσης η μεταρρύθμιση του Ευάγγελου Παπανούτσου που προέβλεπε εξέταση στη Λογοτεχνία για όλους τους υποψηφίους, με αποτέλεσμα να θεωρείται σήμερα ως μια από τις φωτεινότερες σελίδες στην ιστορία των ελληνικών εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. αναφέρει η ΠΕΦ σε επιστολή προς τον κ. Λοβέρδο.

Και συνεχίζει: «Το όραμα για μια ουσιαστική γλωσσική παιδεία  το βρίσκουμε  συμπυκνωμένο στα λόγια του μεγάλου ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, κατά την ομιλία του στην τελετή απονομής των Βραβείων Νόμπελ: Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ' όλ' αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. … Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών.

Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος είκοσι πέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.

Κύριε Υπουργέ, Αυτή την υποχρέωση και αυτή την ευθύνη απέναντι στο μεγάλο βάρος της λογοτεχνικής μας παράδοσης συναισθανόμενοι, ζητούμε να αποσύρετε την τροπολογία που περιθωριοποιεί ένα «μέγιστον μάθημα», το οποίο  αποτελεί βασική εγγύηση  για τη δημιουργία δημοκρατικών, ευαίσθητων και σκεπτόμενων πολιτών».

Πηγή:http://www.kathimerini.gr/791298/article/epikairothta/ellada/nees-allages-sto-systhma-eisagwghs-se-aei-kai-tei-apo-to-2016 

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟΝ ΚΡΗΤΙΚΟ

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟΝ ΚΡΗΤΙΚΟ

1)                Άγγελος Σικελιανός «Μήτηρ Θεού» παράλληλο για τον Κρητικό

Άνεμος φύσαγε γλυκός, από μακρά φτασμένος,
με τη γαλήνια ευωδιά των κάμπων φορτωμένος.

Τα μύρα πλέαν ανάερα· αντίκριζε η ψυχή μου,
όθε κι αν γύριζε, γοργή, τη μυστική άθλησή μου.

Και ιδές… Ανθοί ανεπάντεχοι, δαφνόδεντρα και βάγια
στης γης αν ευωδάγανε τα ευλογημένα πλάγια·

στα χρυσοπράσινα έλατα αν ο ήλιος, σε μια στάλα,
φλόγα γαλάζια ανάβρυζε, πήδαε πυρρή διχάλα,

Και μιαν ακοίμητη δροσιά κινούσαν, να με ζώνει,
τ’ άγια φαράγγια που κρατούν ολοχρονίς το χιόνι·

α, πώς σπαρτάρισε η καρδιά σαν ένιωσε τα μάγια
τα γλυκανάπνοα, σε σφιχτά να την κρατούν αρπάγια!

Πώς το ρουμπίνι πύρινο ζώνει ψηλά το στέμμα,
όμοια στο νου μου ολόγυρα μαζώχτη ξάφνου το αίμα

Και πάλι πισωδρόμισε γοργό, σα για να πάρει
χλωμάδα μεγαλύτερην απ’ το μαργαριτάρι…

Ψυχή! Και ξάφνου, σκίζοντας το φοβερό σκοτάδι
η αχτίδα της το δάκρυ μου το βρήκε ωσάν πετράδι!

Ποια είναι η θέση της Φύσης στο ποιητικό όραμα του Σολωμού και του Σικελιανού;

2) Γεράσιμος Μαρκοράς «Ο Όρκος» παράλληλο για τον Κρητικό

Πλέει το καράβι αδιάκοπα, κι η Πούλια ωστόσο δείχτει,

Στον ουρανό αρμενίζοντας, πως είναι μεσονύχτι.

Όλα σιγούν. Στη θάλασσα γλυκοκοιμούντ’ οι ανέμοι,

Και κάθε αστέρι, που ψηλά φεγγοβολάει και τρέμει,

Φαίνετ’ αγγέλου σπλαχνικού προσηλωμένο βλέμμα

Στον κόσμο, που ποτίζεται πάντα με δάκρυα κι αίμα.

Κάποιο, στα βάθη της νυχτός, Πνεύμα καλό και θείο

Μ’ ελεημοσύνη θα ’γυρε τα μάτια και στο πλοίο,

Αν ένα κούρασμα γλυκό κι ύπνος αγάλια εχύθη

Σε τόσα εκεί, που λάχτιζαν, απελπισμένα στήθη.

Όλοι κοιμούνται· μοναχά δεν είναι σφαλισμένα

Δυο μάτια ουρανογάλαζα, δυο μάτια ερωτεμένα.

Ο στοχασμός, που γλήγορα θ’ αράξει στ’ ακρογιάλι,

Όπου φαντάζεται να ιδεί τον ακριβό της πάλι,

Ως έχει χρεία, της Ευδοκιάς ανάσασα δε δίνει,

Μήτε να κλείσει βλέφαρο καθόλου την αφήνει·

Πλην στον αγώνα, που ξυπνή την εβαστούσε ακόμα,

Το τρυφερό της έπεσε παραδαρμένο σώμα,

Κι εκεί που η μαύρη καταγής ακίνητη απομένει,

Στη χλόη θαρρεί του τόπου της πως είναι πλαγιασμένη.

Αν στο ροδάτο μάγουλο σιγά-σιγά τ’ αέρι

Μιαν άκρη από τα ξέπλεκα σγουρά μαλλιά της φέρει

τ’ αγαπημένου το φιλί πώς αγρικάει παντέχει,

Και νέα σε κάθε φλέβα της γλυκάδα ουράνια τρέχει.

Ποιες αναλογίες - θεματικές και μορφολογικές- ανιχνεύετε ανάμεσα στο απόσπασμα από τον Όρκο του Γ. Μαρκορά και τον Κρητικό;

3) Goethe: Ο ψαράς. Παράλληλο κείμενο για τον Κρητικό του Σολωμού

Κύμα κυλάει, το κύμα σπάει·
ψαράς σ’ τήν αμμουδιά
τ’ αγκίστρι σκύβει και κυττάει
με ατάραχη καρδιά.
Μα εκεί που κάθεται και ακούει,
σ’ τα δυο το κύμα σκάει
και έξαφνα μέσ’ απ’ τους αφρούς
Νεράιδα ξεπηδάει
Του τραγουδεί και του μιλεί·
Μου σέρνεις τα παιδιά
με πονηριά και δόλωμα
σ’ του Χάρου τη φωτιά;
Μα αν ήξερες πώς χαίρονται
τα ψάρια σ’ τα νερά,
θάπεφτες τώρα σ’ το βυθό
να νοιώσης τη χαρά.
Δεν παίρνει ο ήλιος από εδώ
τη χάρη, τη δροσιά
και το φεγγάρι τ’αργυρό
την τόση του ομορφιά;
Δε σε μαγεύει τ’ουρανού
το χρώμα το φαιδρό;
Δε σε τραβάει μεσ’ σ’ τη δροσιά
το διάφανο νερό;
Κύμα κυλάει, το σώμα σπάει,
τα πόδια του φιλεί·
πόθο του ανάβει και θαρρεί,
η αγάπη του μιλεί.
Του τραγουδεί και όλο του λέει·
και χάνει την καρδιά.
Τραβάει και αυτή, πέφτει και αυτός,
δεν τον ξανάειδαν πειά.

Στον Ψαρά του Γκαίτε, όπως και στον Κρητικό, το πνεύμα ενώνεται με τη φύση. Να σχολιάσετε πώς αναδεικνύεται αυτή η σύζευξη και στα δύο ποιήματα.