Άγνωστο Κείμενο - Δημοσθένους- Κατά Στεφάνου Α' 1-2 | Ασκήσεις-Απαντήσεις

Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου Α’, 1-2

Εισαγωγή

Στο προοίμιο του λόγου του, ο κατήγορος επιδιώκει αφενός την εύνοια των δικαστών αφετέρου προσπαθεί να τους προδιαθέσει δυσμενώς απέναντι στον κατηγορούμενο.

Αδίδακτο Κείμενο

[1] Καταψευδομαρτυρηθείς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ παθὼν ὑπὸ Φορμίωνος ὑβριστικὰ καὶ δεινά, δίκην παρὰ τῶν αἰτίων ἥκω ληψόμενος παρ᾽ ὑμῖν. Δέομαι δὲ πάντων ὑμῶν καὶ ἱκετεύω καὶ ἀντιβολῶ πρῶτον μὲν εὐνοϊκῶς ἀκοῦσαί μου (μέγα γὰρ τοῖς ἠτυχηκόσιν, ὥσπερ ἐγώ, δυνηθῆναι περὶ ὧν πεπόνθασιν εἰπεῖν καὶ εὐμενῶς ἐχόντων ὑμῶν ἀκροατῶν τυχεῖν), εἶτ᾽ ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ, βοηθῆσαί μοι τὰ δίκαια.

[2] ἐπιδείξω δ᾽ ὑμῖν τουτονὶ Στέφανον καὶ μεμαρτυρηκότα τὰ ψευδῆ, καὶ δι᾽ αἰσχροκερδίαν τοῦτο πεποιηκότα, καὶ κατήγορον αὐτὸν αὑτοῦ γιγνόμενον· τοσαύτη περιφάνεια τοῦ πράγματός ἐστιν. Ἐξ ἀρχῆς δ᾽ ὡς ἂν οἷός τ᾽ ὦ διὰ βραχυτάτων εἰπεῖν πειράσομαι τὰ πεπραγμένα μοι πρὸς Φορμίωνα, ἐξ ὧν ἀκούσαντες τήν τ᾽ ἐκείνου πονηρίαν καὶ τούτους, ὅτι τὰ ψευδῆ μεμαρτυρήκασιν, γνώσεσθε.

Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου Α’, 1-2

Λεξιλόγιο

• δίκην λαμβάνω παρά τινός: παίρνω εκδίκηση από κάποιον, τιμωρώ κάποιον
• οἱ αἴτιοι: οι υπαίτιοι
• μέγα ἐστί: είναι σπουδαίο πράγμα
• οἷός τα’εἰμί: μπορώ| ὡς ἂν οἷός τ᾽ ὦ διὰ βραχυτάτων: με όσο πιο σύντομα λόγια μπορώ

Παρατηρήσεις

2. Να συμπληρώσετε τους τύπους που ζητούνται:

• παθὼν: β΄ενικό οριστικής μέλλοντα
• μέγα: ο ίδιος τύπος στον υπερθετικό βαθμό
• δίκαια: ο ίδιος τύπος στον συγκριτικό βαθμό
• καταψευδομαρτυρηθείς: την δοτική πληθυντικού
• μεμαρτυρηκότα: την γενική ενικού
• ληψόμενος: τον ίδιο τύπο στην παθητική φωνή και το απαρέμφατο παθητικού παρακειμένου
• ἐχόντων: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα και το β’ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β’
• ὑμῶν: το γ’ πρόσωπο στην αιτιατική ενικού
• τοσαύτη: το αρσενικό γένος στην δοτική πληθυντικού
• ψευδῆ: τον θετικό βαθμό του επιρρήματος & τον συγκριτικό βαθμό του επιθέτου στην ονομαστική ενικού

3. μου, τά δίκαια, δυνηθῆναι, ἀκροατῶν, αὑτοῦ, του πράγματος, προς Φορμίωνα: να αναγνωριστούν συντακτικά οι παραπάνω όροι.
4. ὅτι τὰ ψευδῆ μεμαρτυρήκασιν: Να αναγνωριστεί η δευτερεύουσα πρόταση
5. καταψευδομαρτυρηθείς, μεμαρτυρηκότα: να αναλυθούν οι μετοχές στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.
6. περί ὧν πεπόνθασιν: Να αναπτυχθεί η φράση πριν την έλξη του αναφορικού και να γίνει σύνταξη κάθε όρου της φράσης που προκύπτει.
7. Να αναγνωρίσετε στο κείμενο τον υποθετικό λόγο που βρίσκεται σε πλάγιο λόγο.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου Α’, 1-2

Μετάφραση

Αφού ηττήθηκα σε δίκη, άνδρες Αθηναίοι, εξαιτίας ψευδομαρτύρων και δέχτηκα προσβολές και έπαθα δεινά από τον Φορμίωνα, έχω έρθει στο δικαστήριο σας, για να τιμωρήσω τους υπαίτιους. Και παρακαλώ όλους εσάς και σας ικετεύω και σας εκλιπαρώ, πρώτα-πρώτα να με ακούσετε με ευνοϊκή διάθεση (γιατί είναι μεγάλο πραγμα γι’αυτούς που έχουν ατυχήσει, όπως εγώ, να μπορέσουν να μιλήσουν για όσα έχουν πάθει και να έχουν ευνοϊκά διατεθειμένους ακροατές) κι έπειτα, εάν σας φαίνεται ότι αδικούμαι, να με βοηθήσετε να δικαιωθώ. Και θα σας αποδείξω ότι αυτός εδώ ο Στέφανος και έχει ψευδομαρτυρήσει και το έχει κάνει αυτό από αισχροκέρδεια και ο ίδιος γίνεται κατήγορος του εαυτού του˙ τόσο πολύ φανερό είναι το πράγμα. Από την αρχή, λοιπόν, θα προσπαθήσω να σας εκθέσω με όσο μεγαλύτερη συντομία μπορώ τις πράξεις μου σε σχέση με τον Φορμίωνα, από τις οποίες -αφού τις ακούσετε- θα μάθετε και την κακία εκείνου και ότι αυτοί έχουν δώσει ψευδείς μαρτυρίες.

Γραμματικές Παρατηρήσεις

• πείσῃ
• μέγιστον
• δικαιότερα
• καταψευδομαρτυρηθεῖσι
• μεμαρτυρηκότος
• ληφθησόμενος & εἰλῆφθαι
• ἑξόντων & σχές
• ἕ
• τοσούτοις
• ψευδῶς & ψευδέστερος

Συντακτικές Παρατηρήσεις

3. μου: αντικείμενο του ἀκοῦσαι,
   τά δίκαια:σύστοιχο αντικείμενο του ἀκοῦσαι,
   δυνηθῆναι: τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης μέγα ἐστί,
   ἀκροατῶν: κατηγορούμενο του αντικειμένου ὑμῶν,
   αὑτοῦ: γενική αντικειμενική στο κατήγορον,
   τοῦ πράγματος:γενική υποκειμενική στο περιφάνεια,
   πρός Φορμίωνα: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς

3. δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση πλέον στο (γνώσεσθε)τούτους, που «κατά πρόληψη» πήρε τη θέση του αντικειμένου του ρήματος γνώσεσθε της αναφορικής πρότασης. Εισάγεται με τον ειδικό σύνδεσμο ὅτι και δηλώνει αντικειμενική κρίση και εκφέρεται με οριστική, επειδή δηλώνει το πραγματικό.
4. καταψευδομαρτυρηθείς: χρονική-αιτιολογική μετοχή, αναλύεται ως εξής: ἐπειδή κατεψευδομαρτυρήθηνμεμαρτυρηκότα: κατηγορηματική μετοχή, αναλύεται ως εξής: ὅτι μεμαρτύρηκε

6. περί ὧν πεπόνθασιν = περί τούτων ἅ πεπόνθασινπερί τούτων: εμπρόθετος προσδιορισμός αναφοράς στο απαρέμφατο εἰπεῖν
   ἅ: σύστοιχο αντικείμενο στο ρήμα
   πεπόνθασιν: ρήμα
   οἱ ἠτυχηκότες: εννοούμενο υποκείμενο ρήματος.

Πρόκειται για το φαινόμενο της έλξης τους αναφορικού με παράλειψη του δεικτικού.

7. Δέομαι καὶ ἱκετεύω καὶ ἀντιβολῶ… ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ, βοηθῆσαί μοι τὰ δίκαια: εξαρτημένος υποθετικός λόγος που δηλώνει το προσδοκώμενο. Η υπόθεση «ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ», δηλαδή ἐάν + υποτακτική, μένει ανεπηρέαστη, καθώς η εξάρτηση είναι αρκτικού χρόνου, ενώ η απόδοση είναι το τελικό απαρέμφατο «βοηθῆσαι», το οποίο πριν την εξάρτηση ήταν μια κύρια πρόταση επιθυμίας που εκφερόταν με προστακτική.

Δημοσιεύτηκε και στο filologika.gr