Άγνωστο Κείμενο | Αισχίνου, Κατά Κτησιφώντος 169-170

Αισχίνου, Κατά Κτησιφώντος 169-170

Εισαγωγή

Ο Αισχίνης επιτίθεται στον Κτησιφώντα, πολιτικό της παράταξης του Δημοσθένη, για το ψήφισμα που κατέθεσε το 338 π.Χ. και ζητούσε να στεφανωθεί ο Δημοσθένης για όσα πρόσφερε στην πατρίδα. Στις παραγράφους 169-170 του συγκεκριμένου λόγου αναφέρονται τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας δημοκρατικός άνθρωπος.

Αδίδακτο Κείμενο

Οἶμαι τοίνυν ἅπαντας ἂν ὑμᾶς ὁμολογῆσαι τάδε δεῖν ὑπάρξαι τῷ δημοτικῷ, πρῶτον μὲν ἐλεύθερον εἶναι καὶ πρὸς πατρὸς καὶ πρὸς μητρός, ἵνα μὴ διὰ τὴν περὶ τὸ γένος ἀτυχίαν δυσμενὴς ᾖ τοῖς νόμοις, οἳ σῴζουσι τὴν δημοκρατίαν, δεύτερον δ’ ἀπὸ τῶν προγόνων εὐεργεσίαν τινὰ αὐτῷ πρὸς τὸν δῆμον ὑπάρχειν, ἢ τό γ’ ἀναγκαιότατον μηδεμίαν ἔχθραν, ἵνα μὴ βοηθῶν τοῖς τῶν προγόνων ἀτυχήμασι κακῶς ἐπιχειρῇ ποιεῖν τὴν πόλιν. [170] τρίτον σώφρονα καὶ μέτριον χρὴ πεφυκέναι αὐτὸν πρὸς τὴν καθ’ ἡμέραν δίαιταν, ὅπως μὴ διὰ τὴν ἀσέλγειαν τῆς δαπάνης δωροδοκῇ κατὰ τοῦ δήμου. τέταρτον εὐγνώμονα καὶ δυνατὸν εἰπεῖν· καλὸν γὰρ τὴν μὲν διάνοιαν προαιρεῖσθαι τὰ βέλτιστα, τὴν δὲ παιδείαν τὴν τοῦ ῥήτορος καὶ τὸν λόγον πείθειν τοὺς ἀκούοντας· εἰ δὲ μή, τήν γ’ εὐγνωμοσύνην ἀεὶ προτακτέον τοῦ λόγου. πέμπτον ἀνδρεῖον εἶναι τὴν ψυχήν, ἵνα μὴ παρὰ τὰ δεινὰ καὶ τοὺς κινδύνους ἐγκαταλίπῃ τὸν δῆμον.

Λεξιλόγιο

• ὁμολογέω -ῶ: παραδέχομαι
• δίαιτα: ζωή, τρόπος ζωής

Παρατηρήσεις

1. Να μεταφραστεί το κείμενο
2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

• πεφυκέναι: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα
• προαιρεῖσθαι: τον ίδιο τύπο στον αόριστο
• μητρός: την δοτική πληθυντικού
• ἐπιχειρῇ: τον ίδιο τύπο στην ευκτική
• δωροδοκῇ: τον ίδιο τύπο στην προστακτική
• δυσμενής: το ουδέτερο γένος στην αιτιατική πληθυντικού
• μηδεμίαν: τη δοτική πληθυντικού στο αρσενικό γένος
• ῥήτορος: την κλητική ενικού αριθμού
• τρίτον: το επίρρημα και το ουσιαστικό του αριθμητικού

3. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις: ὑπάρξαι, τῷ δημοτικῷ, εἶναι, πρὸς  μητρός, τοῖς ἀτυχήμασι, τῆς δαπάνης, τὴν παιδείαν, τὴν ψυχήν.

4. Να κλιθούν οι συνεκφορές στον αριθμό που βρίσκονται: μηδεμίαν ἔχθραν, εὐεργεσίαν τινὰ
5. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση της πρότασης: ὅπως μὴ διὰ τὴν ἀσέλγειαν τῆς δαπάνης δωροδοκῇ κατὰ τοῦ δήμου.
6. τοὺς ἀκούοντας: Να αναλυθεί στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.
7. δια την ατυχίαν: Να αντικατασταθεί ο εμπρόθετος προσδιορισμούς από δύο άλλους εμπρόθετους της αιτίας.
8. οἳ σῴζουσι τὴν δημοκρατίαν: Να μεταφερθεί στην παθητική φωνή
9. προτακτέον: Να αναλυθεί το ρηματικό επίθετο
10. ἵνα μὴ παρὰ τὰ δεινὰ καὶ τοὺς κινδύνους ἐγκαταλίπῃ τὸν δῆμον: Να συμπτυχθεί σε μετοχή
11. εἰ δὲ μή (ἐστί), τήν γ’ εὐγνωμοσύνην ἀεὶ προτακτέον (έστί) τοῦ λόγου: να μετατραπεί ο υποθετικός λόγος ώστε να δηλώνει αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.

    Απαντήσεις: 

    Μετάφραση

    Νομίζω λοιπόν ότι όλοι εσείς θα παραδεχόσαστε ότι στον δημοκρατικό άνθρωπο πρέπει να υπάρξουν τα εξής: πρώτο, να είναι αυτός ελεύθερος και από την μεριά του πατέρα και από την μεριά της μητέρας, για να μην έχει εχθρικές διαθέσεις προς τους νόμους, οι οποίοι σώζουν τη δημοκρατία, εξαιτίας της κακής τύχης ως προς την καταγωγή του. Δεύτερο, οι πρόγονοί του να έχουν κάνει κάποια ευεργεσία προς τον δήμο ή, το πιο απαραίτητο, να μην είχαν καμία έχθρα, για να μην επιχειρήσει να κάνει κακό στην πόλη εκδικούμενος για τα αδικήματα των προγόνων του. Τρίτο, πρέπει αυτός να είναι εκ φύσεως συνετός και μετριοπαθής σχετικά με τον καθημερινό τρόπο ζωής, για να μη δωροδοκείται σε βάρος του δήμου εξαιτίας της ακολασίας του προς τις δαπάνες. Τέταρτο, πρέπει να είναι φιλάνθρωπος και ικανός στην ομιλία, γιατί είναι ωραίο η σκέψη του να επιλέγει τα άριστα και η μόρφωση του ρήτορα και η ρητορική ικανότητα να πείθουν τους ακροατές, διαφορετικά, οι σωστές γνώμες πρέπει πάντοτε να προτάσσονται της ρητορικής του ικανότητας. Πέμπτο, πρέπει αυτός να είναι ανδρείος στην ψυχή, για να μην εγκαταλείπει τον λαό σε περίοδο συμφορών και κινδύνων.
    
    

    Γραμματικές Παρατηρήσεις

    πεφυκέναι: φύσεσθαι/φυήσεσθαι
    προαιρεῖσθαι: προελέσθαι/προαιρεθήναι,
    μητρός: μητράσι
    ἐπιχειρῇ: ἐπιχειροῖ, ἐπιχειροίη,
    δωροδοκῇ: δωροδοκείτω
    δυσμενής: τά δυσμενῆ
    μηδεμίαν: μηδέσι(ν)
    ῥήτορος: ῥῆτορ
    τρίτον: τρίς, τριάς
    3.
    

    μηδεμία ἔχθρα μηδεμιᾶς ἔχθρας μηδεμιᾷ ἔχθρᾳ μηδεμίαν ἔχθραν ( –         ἔχθρα)

    εὐεργεσία τίς εὐεργεσίας τινός εὐεργεσίᾳ τινί εὐεργεσίαν τινὰ (εὐεργεσία     – )

    
    

    Συντακτικές Παρατηρήσεις

    4.
    

    • ὑπάρξαι: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο δεῖν
    • τῷ δημοτικῷ: δοτική προσωπική κτητική
    • εἶναι: τελικό απαρέμφατο, επεξήγηση στο τάδε
    • πρὸς  μητρός: εμπρ. προσδ. της καταγωγής
    • τοῖς ἀτυχήμασι: αντικείμενο στο βοηθῶν
    • τῆς δαπάνης: γενική κτητική στο τήν ἀσέλγειαν
    • τὴν παιδείαν: υποκείμενο στο πείθειν
    • τὴν ψυχήν: αιτιατική της αναφοράς στο ἀνδρεῖον

    5. Δευτερεύουσα τελική πρόταση. Εισάγεται με το ὅπως μὴ, εκφέρεται με υποτακτική και λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο ρήμα της κύριας πρότασης.
    6. τοὺς ἀκούοντας: ἐκείνους, οἵ ἀκούουσι
    7. ἐξ ἀτυχίας, ἕνεκα ἀτυχίας
    8. οἳ σῴζουσι τὴν δημοκρατίαν: ἡ δημοκρατία σῴζεται ὑπό τούτων
    9. προτακτέον: δεῖ προτάσσειν ὑμᾶς
    10. μὴ παρὰ τὰ δεινὰ καὶ τοὺς κινδύνους ἐγκαταλείψοντα τὸν δῆμον
    11. εἰ δὲ μή (ἐστί), τήν γ’ εὐγνωμοσύνην ἀεὶ προτακτέον (έστί) τοῦ λόγου → εἰ δὲ μή εἴη, τήν γ’ εὐγνωμοσύνην ἀεὶ προτακτέον ἦν τοῦ λόγου  

     

    Δημοσιεύτηκε και στο www.filologika.gr

     
     

Άγνωστο Κείμενο - Δημοσθένους- Κατά Στεφάνου Α' 1-2 | Ασκήσεις-Απαντήσεις

Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου Α’, 1-2

Εισαγωγή

Στο προοίμιο του λόγου του, ο κατήγορος επιδιώκει αφενός την εύνοια των δικαστών αφετέρου προσπαθεί να τους προδιαθέσει δυσμενώς απέναντι στον κατηγορούμενο.

Αδίδακτο Κείμενο

[1] Καταψευδομαρτυρηθείς, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ παθὼν ὑπὸ Φορμίωνος ὑβριστικὰ καὶ δεινά, δίκην παρὰ τῶν αἰτίων ἥκω ληψόμενος παρ᾽ ὑμῖν. Δέομαι δὲ πάντων ὑμῶν καὶ ἱκετεύω καὶ ἀντιβολῶ πρῶτον μὲν εὐνοϊκῶς ἀκοῦσαί μου (μέγα γὰρ τοῖς ἠτυχηκόσιν, ὥσπερ ἐγώ, δυνηθῆναι περὶ ὧν πεπόνθασιν εἰπεῖν καὶ εὐμενῶς ἐχόντων ὑμῶν ἀκροατῶν τυχεῖν), εἶτ᾽ ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ, βοηθῆσαί μοι τὰ δίκαια.

[2] ἐπιδείξω δ᾽ ὑμῖν τουτονὶ Στέφανον καὶ μεμαρτυρηκότα τὰ ψευδῆ, καὶ δι᾽ αἰσχροκερδίαν τοῦτο πεποιηκότα, καὶ κατήγορον αὐτὸν αὑτοῦ γιγνόμενον· τοσαύτη περιφάνεια τοῦ πράγματός ἐστιν. Ἐξ ἀρχῆς δ᾽ ὡς ἂν οἷός τ᾽ ὦ διὰ βραχυτάτων εἰπεῖν πειράσομαι τὰ πεπραγμένα μοι πρὸς Φορμίωνα, ἐξ ὧν ἀκούσαντες τήν τ᾽ ἐκείνου πονηρίαν καὶ τούτους, ὅτι τὰ ψευδῆ μεμαρτυρήκασιν, γνώσεσθε.

Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου Α’, 1-2

Λεξιλόγιο

• δίκην λαμβάνω παρά τινός: παίρνω εκδίκηση από κάποιον, τιμωρώ κάποιον
• οἱ αἴτιοι: οι υπαίτιοι
• μέγα ἐστί: είναι σπουδαίο πράγμα
• οἷός τα’εἰμί: μπορώ| ὡς ἂν οἷός τ᾽ ὦ διὰ βραχυτάτων: με όσο πιο σύντομα λόγια μπορώ

Παρατηρήσεις

2. Να συμπληρώσετε τους τύπους που ζητούνται:

• παθὼν: β΄ενικό οριστικής μέλλοντα
• μέγα: ο ίδιος τύπος στον υπερθετικό βαθμό
• δίκαια: ο ίδιος τύπος στον συγκριτικό βαθμό
• καταψευδομαρτυρηθείς: την δοτική πληθυντικού
• μεμαρτυρηκότα: την γενική ενικού
• ληψόμενος: τον ίδιο τύπο στην παθητική φωνή και το απαρέμφατο παθητικού παρακειμένου
• ἐχόντων: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα και το β’ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β’
• ὑμῶν: το γ’ πρόσωπο στην αιτιατική ενικού
• τοσαύτη: το αρσενικό γένος στην δοτική πληθυντικού
• ψευδῆ: τον θετικό βαθμό του επιρρήματος & τον συγκριτικό βαθμό του επιθέτου στην ονομαστική ενικού

3. μου, τά δίκαια, δυνηθῆναι, ἀκροατῶν, αὑτοῦ, του πράγματος, προς Φορμίωνα: να αναγνωριστούν συντακτικά οι παραπάνω όροι.
4. ὅτι τὰ ψευδῆ μεμαρτυρήκασιν: Να αναγνωριστεί η δευτερεύουσα πρόταση
5. καταψευδομαρτυρηθείς, μεμαρτυρηκότα: να αναλυθούν οι μετοχές στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.
6. περί ὧν πεπόνθασιν: Να αναπτυχθεί η φράση πριν την έλξη του αναφορικού και να γίνει σύνταξη κάθε όρου της φράσης που προκύπτει.
7. Να αναγνωρίσετε στο κείμενο τον υποθετικό λόγο που βρίσκεται σε πλάγιο λόγο.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου Α’, 1-2

Μετάφραση

Αφού ηττήθηκα σε δίκη, άνδρες Αθηναίοι, εξαιτίας ψευδομαρτύρων και δέχτηκα προσβολές και έπαθα δεινά από τον Φορμίωνα, έχω έρθει στο δικαστήριο σας, για να τιμωρήσω τους υπαίτιους. Και παρακαλώ όλους εσάς και σας ικετεύω και σας εκλιπαρώ, πρώτα-πρώτα να με ακούσετε με ευνοϊκή διάθεση (γιατί είναι μεγάλο πραγμα γι’αυτούς που έχουν ατυχήσει, όπως εγώ, να μπορέσουν να μιλήσουν για όσα έχουν πάθει και να έχουν ευνοϊκά διατεθειμένους ακροατές) κι έπειτα, εάν σας φαίνεται ότι αδικούμαι, να με βοηθήσετε να δικαιωθώ. Και θα σας αποδείξω ότι αυτός εδώ ο Στέφανος και έχει ψευδομαρτυρήσει και το έχει κάνει αυτό από αισχροκέρδεια και ο ίδιος γίνεται κατήγορος του εαυτού του˙ τόσο πολύ φανερό είναι το πράγμα. Από την αρχή, λοιπόν, θα προσπαθήσω να σας εκθέσω με όσο μεγαλύτερη συντομία μπορώ τις πράξεις μου σε σχέση με τον Φορμίωνα, από τις οποίες -αφού τις ακούσετε- θα μάθετε και την κακία εκείνου και ότι αυτοί έχουν δώσει ψευδείς μαρτυρίες.

Γραμματικές Παρατηρήσεις

• πείσῃ
• μέγιστον
• δικαιότερα
• καταψευδομαρτυρηθεῖσι
• μεμαρτυρηκότος
• ληφθησόμενος & εἰλῆφθαι
• ἑξόντων & σχές
• ἕ
• τοσούτοις
• ψευδῶς & ψευδέστερος

Συντακτικές Παρατηρήσεις

3. μου: αντικείμενο του ἀκοῦσαι,
   τά δίκαια:σύστοιχο αντικείμενο του ἀκοῦσαι,
   δυνηθῆναι: τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης μέγα ἐστί,
   ἀκροατῶν: κατηγορούμενο του αντικειμένου ὑμῶν,
   αὑτοῦ: γενική αντικειμενική στο κατήγορον,
   τοῦ πράγματος:γενική υποκειμενική στο περιφάνεια,
   πρός Φορμίωνα: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς

3. δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση πλέον στο (γνώσεσθε)τούτους, που «κατά πρόληψη» πήρε τη θέση του αντικειμένου του ρήματος γνώσεσθε της αναφορικής πρότασης. Εισάγεται με τον ειδικό σύνδεσμο ὅτι και δηλώνει αντικειμενική κρίση και εκφέρεται με οριστική, επειδή δηλώνει το πραγματικό.
4. καταψευδομαρτυρηθείς: χρονική-αιτιολογική μετοχή, αναλύεται ως εξής: ἐπειδή κατεψευδομαρτυρήθηνμεμαρτυρηκότα: κατηγορηματική μετοχή, αναλύεται ως εξής: ὅτι μεμαρτύρηκε

6. περί ὧν πεπόνθασιν = περί τούτων ἅ πεπόνθασινπερί τούτων: εμπρόθετος προσδιορισμός αναφοράς στο απαρέμφατο εἰπεῖν
   ἅ: σύστοιχο αντικείμενο στο ρήμα
   πεπόνθασιν: ρήμα
   οἱ ἠτυχηκότες: εννοούμενο υποκείμενο ρήματος.

Πρόκειται για το φαινόμενο της έλξης τους αναφορικού με παράλειψη του δεικτικού.

7. Δέομαι καὶ ἱκετεύω καὶ ἀντιβολῶ… ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ, βοηθῆσαί μοι τὰ δίκαια: εξαρτημένος υποθετικός λόγος που δηλώνει το προσδοκώμενο. Η υπόθεση «ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ», δηλαδή ἐάν + υποτακτική, μένει ανεπηρέαστη, καθώς η εξάρτηση είναι αρκτικού χρόνου, ενώ η απόδοση είναι το τελικό απαρέμφατο «βοηθῆσαι», το οποίο πριν την εξάρτηση ήταν μια κύρια πρόταση επιθυμίας που εκφερόταν με προστακτική.

Δημοσιεύτηκε και στο filologika.gr