Κείμενο προς επεξεργασία: Ξενοφών, Κύρου Παιδεία 1, 3, 13-15 | Αδίδακτο κείμενο

Το κείμενο: Ξενοφών, Κύρου Παιδεία 1, 3, 13-15

Δελεαστικές προτάσεις στον Κύρο, για να μείνει με τον παππού του.

Ἐπεὶ δὲ ἡ Μανδάνη παρεσκευάζετο ὡς ἀπιοῦσα πάλιν πρὸς τὸν ἄνδρα, ἐδεῖτο αὐτῆς ὁ Ἀστυάγης καταλιπεῖν τὸν Κῦρον. ἡ δὲ ἀπεκρίνατο ὅτι βούλοιτο μὲν ἅπαντα τῷ πατρὶ χαρίζεσθαι, ἄκοντα μέντοι τὸν παῖδα χαλεπὸν εἶναι νομίζειν καταλιπεῖν. ἔνθα δὴ ὁ Ἀστυάγης λέγει πρὸς τὸν Κῦρον· [1.3.14] Ὦ παῖ, ἢν μένῃς παρ’ ἐμοί, πρῶτον μὲν τῆς παρ’ ἐμὲ εἰσόδου σοι οὐ Σάκας ἄρξει, ἀλλ’ ὁπόταν βούλῃ εἰσιέναι ὡς ἐμέ, ἐπὶ σοὶ ἔσται· καὶ χάριν σοι εἴσομαι ὅσῳ ἂν πλεονάκις εἰσίῃς ὡς ἐμέ. ἔπειτα δὲ ἵπποις τοῖς ἐμοῖς χρήσῃ καὶ ἄλλοις ὁπόσοις ἂν βούλῃ, καὶ ὁπόταν ἀπίῃς, ἔχων ἄπει οὓς ἂν αὐτὸς ἐθέλῃς. ἔπειτα δὲ ἐν τῷ δείπνῳ ἐπὶ τὸ μετρίως σοι δοκοῦν ἔχειν ὁποίαν βούλει ὁδὸν πορεύσῃ. ἔπειτα τά τε νῦν ἐν τῷ παραδείσῳ θηρία δίδωμί σοι καὶ ἄλλα παντοδαπὰ συλλέξω, ἃ σὺ ἐπειδὰν τάχιστα ἱππεύειν μάθῃς, διώξῃ, καὶ τοξεύων καὶ ἀκοντίζων καταβαλεῖς ὥσπερ οἱ μεγάλοι ἄνδρες. καὶ παῖδας δέ σοι ἐγὼ συμπαίστορας παρέξω, καὶ ἄλλα ὁπόσα ἂν βούλῃ λέγων πρὸς ἐμὲ οὐκ ἀτυχήσεις. [1.3.15] ἐπεὶ ταῦτα εἶπεν ὁ Ἀστυάγης, ἡ μήτηρ διηρώτα τὸν Κῦρον πότερον βούλοιτο μένειν ἢ ἀπιέναι. ὁ δὲ οὐκ ἐμέλλησεν, ἀλλὰ ταχὺ εἶπεν ὅτι μένειν βούλοιτο.

Ερμηνευτικά:

Μανδάνη: μητέρα του Κύρου και κόρη του Αστυάγη.

Ἀστυάγης: βασιλιάς των Μήδων και παππούς του Κύρου

Λεξιλόγιο

Πάλιν: ξανά (χρονικό), πίσω (τοπικό)

Δέομαι + γενική προσώπου και τελικό απαρέμφατο: παρακαλώ, ζητώ από κάποιον να…

ἄρχω τινός: είμαι αρχηγός, διοικώ, εξουσιάζω

χαρίζομαι τινί τι: κάνω κάποια χάρη σε κάποιον

πλεονάκις: περισσότερες φορές (Θ.Β. :πολλάκις, Υ.Β.: πλειστάκις)

χάριν οἶδα τινί: χρωστώ ευγνωμοσύνη σε κάποιον

ἐπί τίνι ἐστί: εξαρτάται από κάποιον, είναι στο χέρι κάποιου

Ερωτήσεις:

1.    Να μεταφραστεί το κείμενο

2.  Οι μετοχές ἀπιοῦσα και λέγων να αναγνωριστούν και να αναλυθούν στις αντίστοιχες προτάσεις.

3.    Τι είναι συντακτικά οι όροι: τόν Κῦρον, χαλεπόν εἶναι, τῷ πατρί, σοι, εἰσιέναι, χάριν, ὅσῳ, ἵπποις, ὁπόσοις, ταῦτα

4.    Να αναγνωριστούν πλήρως οι προτάσεις: ὁπόταν ἀπίῃς, οὕς ἄν αὐτός ἐθέλῃς, πότερον βούλοιτο μένειν ἤ ἀπιέναι

5.    Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση των τύπων: ἀπεκρίναντο, μένῃς, εἰσίῃς, εἶπεν

6.    Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις: ἄνδρα, εἰσόδου, χάριν, παῖδας, ταῦτα, μήτηρ

7.    Να γίνει χρονική αντικατάσταση: καταλιπεῖν, ἔσται, εἴσομαι, εἰσίῃς, ἔχειν, μάθῃς, παρέξω, λέγων, εἶπεν, ἀπιέναι

8.    Ο πλάγιος λόγος να τραπεί στον ευθύ: εἶπεν ὅτι μένειν βούλοιτο.