αρχαία κατευθυνσης - προτεινόμενο θέμα 2015

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 

ΠΛΑΤΩΝΑ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ 

Ενότητα 1.

 «Το μάθημα [το οποίο διδάσκω] είναι η ευβουλία, η σωστή σκέψη και λήψη αποφάσεων τόσο για τα θέματα που αφορούν τα οικεία, την ιδιωτική ζωή, πώς δηλαδή να διευθετεί κανείς με τον καλύτερο τρόπο τα ζητήματα του οίκου του, όσο και για τα θέματα που αφορούν την πόλη, ώστε να είναι κανείς όσο γίνεται πιο ικανός να πράξει και να μιλήσει για τα πολιτικά θέματα». «Άραγε», είπα εγώ [δηλ. ο Σωκράτης, που αφηγείται τη συζήτησή του με τον Πρωταγόρα σε τρίτο φίλο του], «παρακολουθώ σωστά τα λεγόμενά σου; Γιατί απ΄ ό,τι καταλαβαίνω, μιλάς για την πολιτική τέχνη και εννοείς πως αναλαμβάνεις να κάνεις τους άνδρες αγαθούς πολίτες». [...]  [...] «Εγώ λοιπόν θεωρώ, όπως και οι άλλοι Έλληνες, πως οι Αθηναίοι είναι σοφοί. Και βλέπω ότι, όποτε συγκεντρωνόμαστε στην εκκλησία του δήμου, όταν η πόλη πρόκειται να εκτελέσει κάποιο έργο οικοδομικό, καλούμε τους οικοδόμους ως σδιδάσκεταιυς στην οικοδομία, κι όταν πάλι πρόκειται για ναυπηγικό έργο, καλούμε τους ναυπηγούς, και με τον ίδιο τρόπο πράττουμε όταν πρόκειται για όλα τα αντίστοιχα έργα, για όσα δηλαδή θεωρείται πως είναι διδακτά και μπορεί κάποιος να τα μάθει με κατάλληλα μαθήματα. Εάν επιχειρήσει δε κάποιος άλλος να δώσει τη συμβουλή του στον δήμο, κάποιος που οι άνθρωποι δεν τον θεωρούν τεχνίτη σχετικό, η συνέλευση δεν τον αποδέχεται, ακόμα κι αν είναι και ωραίος και πλούσιος και από μεγάλη οικογένεια. Αντίθετα, τον κοροϊδεύουν και του φωνάζουν, μέχρι αυτός που τόλμησε να μιλήσει να φύγει μόνος του τρομοκρατημένος ή μέχρι να τον σύρουν οι τοξότες και να

τον βγάλουν σηκωτό, με διαταγή των πρυτάνεων. Για θέματα λοιπόν που θεωρούν [οι Αθηναίοι] ότι εξαρτώνται από κάποια συγκεκριμένη τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν. Όταν όμως πρέπει να αποφασιστεί κάποιο ζήτημα που αφορά τη διοίκηση της πόλεως, σηκώνεται και δίνει τις συμβουλές του γι’ αυτό εξίσου και ο οικοδόμος, και ο σιδεράς, και ο έμπορος ή, ο ναυτικός, και ο πλούσιος, και ο φτωχός, και αυτός που είναι από μεγάλο γένος, και αυτός που δεν είναι από κάποια γενιά σπουδαία. Και κανένας δεν τους ψέγει γι’ αυτό, όπως τους προηγούμενους: γιατί εσύ, χωρίς να έχεις διδαχτεί από πουθενά αυτό το πράγμα και χωρίς να έχεις δάσκαλο σ’ αυτό το θέμα, θέλεις τώρα να δώσεις και συμβουλές. Άρα, είναι προφανές πως δεν θεωρούν ότι το πράγμα αυτό είναι κάτι που διδάσκεται

Ενότητα 2. 2

 [Ταῦτα δέ ἐμηχανᾶτο εὐλάβειαν ἔχων μὴ τι γένος ἀϊστωθείη. ἐπειδὴ δὲ αὐτοῖς ἀλληλοφθοριῶν διαφυγάς ἐπήρκεσε, πρὸς τὰς ἐκ Διός ὥρας εὐμάρειαν ἐμηχανᾶτο ἀμφιεννύς αὐτὰ πυκναῖς τε θριξίν καὶ στερεοῖς δέρμασιν ἱκανοῖς μὲν ἀμῦναι χειμῶνα, δυνατοῖς δὲ καὶ καύματα, καὶ εἰς εὐνάς ἱοῦσιν ὅπως ὑπάρχοι τὰ αὐτά ταῦτα στρωμνή οἰκεία τε καὶ αὐτοφυής ἑκάστῳ. καὶ ὑποδῶν τὰ μὲν ἁπλαῖς, τὰ δὲ [θριξίν καὶ] δέρμασιν στερεοῖς καὶ ἀναίμους. Τοὐντεῦθεν τροφάς ἄλλοις ἄλλας ἐξεπόριζεν, τοῖς μὲν ἐκ γῆς βοτάνην, ἄλλοις δὲ δένδρων καρπούς, τοῖς δὲ ῥίζας. ἔστι δ’οἷς ἔδωκεν εἶναι τροφήν ζῴων ἄλλων βορὰν καὶ τοῖς μὲν ὁλιγογονίαν προςῆψε, τοῖς δ΄ ἀναλισκομένοις ὑπό τούτων πολυγονίαν, σωτηρίαν τῷ γένει πορίζων.]. 

Α. Να μεταφραστεί το απόσπασμα της ενότητας 2. Μονάδες 10
Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων.
Β1. Στο απόσπασμα της πρώτης ενότητας υπάρχει ένα επιχείρημα του Σωκράτη μέσω του οποίου ο φιλόσοφος προσπαθεί να αποδείξει το μη διδακτό της πολιτικής τέχνης. Να το αναφέρετε. (Ενότητα 1)  Μονάδες 10
Β2. Ο Σωκράτης την ευβουλία για τα ζητήματα του οίκου και τα θέματα της πόλης που επαγγέλλεται ως στόχο της διδασκαλίας του ο Πρωταγόρας την εξηγεί ως πολιτική τέχνη δηλαδή τέχνη με την οποία κάνει τους άνδρες αγαθούς πολίτες. Ο Πρωταγόρας δέχεται ανεπιφύλακτα ότι αυτό ακριβώς διδάσκει. Πώς συνδέεται η πολιτική με την αρετή; Να αναφερθείτε στις πολιτικές αντιλήψεις και γενικά στην πολιτική ζωή της αρχαίας Ελλάδας και ειδικά της Αθήνας. (Ενότητα 1) Μονάδες 10
Β3. «Ἦν γάρ ποτε χρόνος ὅτε θεοί μὲν ἦσαν, θνητὰ δὲ γένη οὐκ ἦν.» Στην έναρξη αυτή της μυθικής αφήγησης του Πρωταγόρα, ο σοφιστής αναφέρει την ύπαρξη θεών. Σχολιάστε την άποψή του αυτή. (Ενότητα 2) Μονάδες 10
Β4. ἐπήρκεσε, ἀμφιεννὺς, βοράν, ἀναλισκομένους: να γραφούν δύο ομόρριζα από τη νέα ελληνική για τον καθένα από τους παραπάνω τύπους. Μονάδες 10
Β5. Τι γνωρίζετε για την διάλεξη; Μονάδες 10