ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΓΟΡΓΙΑΣ - ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Πλάτωνος Γοργίας 527 c –d

Κείμενο

ἀλλ’ ἐν τοσούτοις λογούς τον άλλων ελεγχόμενων μόνος όντος ήρεμε ὁ λόγος, σ ευλαβηθούν στον τ δικών μάλλον ἢ τ αδικείσαι, κα παντός μάλλον Άνδρε μελετητών ο τ δοκών ενε αγαθόν αλλά τ ενε, κα δ κα δημοσιά· ν δ τις κατ τι κακής γίνεται, κολαστείς στ, κα Τίτο δεύτερον αγαθόν μετ τ ενε δικαίων, τ γενέσθαι καὶ [527c] κολαζόμενον διδόναι δίκην· καὶ πᾶσαν κολακείαν καὶ τὴν περὶ ἑαυτὸν καὶ τὴν περὶ τοὺς ἄλλους, καὶ περὶ ὀλίγους καὶ περὶ πολλούς, φευκτέον· καὶ τῇ ῥητορικῇ οὕτω χρηστέον ἐπὶ τὸ δίκαιον ἀεί, καὶ τῇ ἄλλῃ πάσῃ πράξει. ἐμοὶ οὖν πειθόμενος ἀκολούθησον ἐνταῦθα, οἷ ἀφικόμενος εὐδαιμονήσεις καὶ ζῶν καὶ τελευτήσας, ὡς ὁ λόγος σημαίνει. καὶ ἔασόν τινά σου καταφρονῆσαι ὡς ἀνοήτου καὶ προπηλακίσαι, ἐὰν βούληται, καὶ ναὶ μὰ Δία σύ γε θαρρῶν πατάξαι τὴν
[527d] ἄτιμον ταύτην πληγήν· οὐδὲν γὰρ δεινὸν πείσῃ, ἐὰν τῷ ὄντι ᾖς καλὸς κἀγαθός, ἀσκῶν ἀρετήν.

Λεξιλόγιο:

ἐλέγχομαι: ευρίσκομαι ένοχος, ευρίσκομαι ψεύτικος, καταδικάζομαι.

λόγος: συνδιάλεξη, συζήτηση

ἠρεμέω -ῶ: μένω ακίνητος, μένω αμετάβλητος, ακλόνητος, σταθερός.

εὐλαβέομαι –οῦμαι (εὐλαβητέον): φοβούμαι, προσέχω, προφυλάσσομαι

μελετάω -ῶ (μελετητέον): φροντίζω δίνω προσοχή, επιδιώκω, μελετώ.

και ἰδίᾳ και δημοσίᾳ:  και στην ιδιωτική ζωή και στη δημόσια ζωή

δίδωμι δίκην τινί: τιμωρούμαι από κάποιον

πρᾶξις: εργασία, ασχολία, ενέργεια

οἷ:  όπου

πατάσσω (πατάξαι) : χτυπώ πληγώνω

πληγή: χτύπημα συμφορά

Ασκήσεις:

Α.

Να μεταφραστεί το κείμενο.

Β.

1. γίγνεσθαι, πειθόμενος: Να γίνει χρονική αντικατάσταση των λέξεων.

2. ἀκολούθησον, ἔασον: Να γίνει εγκλητική αντικατάσταση των λέξεων.

3. πράξει, Δία: Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις του ενικού αριθμού.

4. τοσούτοις, πᾶσαν: Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των δύο αριθμών.

5. κακός, πολλούς: Να γραφούν τα παραθετικά των λέξεων.

Γ.

1. Η ημιπερίοδος οὐδὲν γὰρ δεινὸν πείσῃ, ἐὰν τῷ ὄντι ᾖς καλὸς κἀγαθός, ἀσκῶν ἀρετήν να μεταφερθεί στον πλάγιο λόγο, αφού εξαρτηθεί από φράση Ὁ Σωκράτης εἶπεν ὅτι.

2. ἐὰν δέ τις κατά τι κακὸς γίγνηται: Να συμπτυχθεί η πρόταση σε μετοχικό σύνολο.

3. ζῶν, ἀσκῶν: Να αναλυθούν οι μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις.

4. ἐὰν δέ τις κατά τι κακὸς γίγνηται κολαστέος ἐστί: Ο υποθετικός λόγος να τραπεί σ’ εκείνον που δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.

5. καὶ πᾶσαν κολακείαν καὶ τὴν περὶ ἑαυτὸν καὶ τὴν περὶ τοὺς ἄλλους, καὶ περὶ ὀλίγους καὶ περὶ πολλούς, φευκτέον·: Η απρόσωπη σύνταξη να γίνει προσωπική

Δ.

Να αντιστοιχίσετε τις παρακάτω λέξεις, της νεοελληνικής με τις ομόρριζές τους λέξεις του κειμένου: ανεξέλεγκτος, μονή, άδοξος, ουσιαστικό, κολαστήριο, εκδοτικός, αναπόφευκτος, άπραγος, πεποίθηση, πληκτικός.

Απαντήσεις:

Α.

Μετάφραση

Αλλά εν μέσω τόσων πολλών συζητήσεων, ενώ οι άλλες απόψεις αποδείχτηκαν ψεύτικες, μόνο αυτή μένει ακλόνητη, ότι δηλαδή πρέπει κάποιος να φοβάται περισσότερο να αδικεί πάρα να αδικείται και ότι περισσότερο από καθετί κάθε άνδρας πρέπει να φροντίζει όχι το να φαίνεται ότι είναι αγαθός αλλά το να είναι αγαθός και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή.

Αν όμως κάποιος γίνεται κακώς ως προς κάτι, πρέπει να τιμωρείται, και αυτό είναι δεύτερο αγαθό μετά το να είναι κάποιος δίκαιος, το να γίνεται δηλαδή κάποιος δίκαιος και να τιμωρείται βελτιωνόμενος· και πρέπει να αποφεύγει κανείς κάθε κολακεία και στον εαυτό του και στους άλλους και στους λίγους και στους πολλούς· και όμοια οφείλουμε να μεταχειριζόμαστε τη ρητορική πάντοτε για το δίκαιο και κάθε άλλη εργασία.

Υπακούοντας λοιπόν σε μένα, ακολούθησέ με εκεί, όπου, όταν φτάσεις, θα ευτυχήσεις και ενώ ζεις και όταν πεθάνεις, όπως η συζήτησή σου αποδεικνύει. Και άφησε κάποιον να σε περιφρονήσει, επειδή κατά τη γνώμη του είσαι ανόητος, και να σε βρίσει, αν θέλει και ναι, μα τον Δία, άφησε κάποιον, δείχνοντας θάρρος, να σου δώσει αυτό το ατιμωτικό χτύπημα· γιατί τίποτε φοβερό δε θα πάθεις, αν ασκήσεις την αρετή, αν πραγματικά είσαι καλός και αγαθός.

Β.

1. γίγνεσθαι, γενήσεσθαι, γενέσθαι, γεγονέναι/γεγενῆσθαι.

πειθόμενος, πεισόμενος/πεισθησόμενος, πιθόμενος/πεισθείς, πεπεισμένος..

2. ἠκολούθησας, ἀκολουθήσης, ἀκολουθήσαις/ ἀκολουθήσειας, ἀκολούθησον

εἴασας, ἐάσης, ἐάσαις/ἐάσειας, ἔασον.

3. πράξεως, πράξει, πρᾶξιν 

Διός, Διί, Δία

4. τοσούτου, τοσούτω, τοσοῦτον  τοσούτων, τοσούτοις, τοσούτους

πάσης, πάση, πᾶσαν  πασῶν, πάσαις, πάσας.

5. κακός, κακίων/χείρων, κάκιστος/χείριστος

πολλούς, πλείονας/πλείους, πλείστους.

Γ.

1. Ὁ Σωκράτης εἶπεν ὅτι οὐδὲν δεινὸν πείσοιτο, εἰ τῷ ὄντι εἴη  καλὸς κἀγαθός, ἀσκῶν ἀρετήν.

2. κακός τις κατά τι γιγνόμενος

3. ζῶν ð ἐν ᾧ ζῆς    ἀσκῶν ð ἐάν ἀσκῆς

4. εἰ δε τις κατά τι κακός γίγνοιτο, κολαστέος ἦν

5. και πᾶσα κολακεία και ἡ περί ἑαυτὸν καὶ ἡ περὶ τοὺς ἄλλους, καὶ περὶ ὀλίγους καὶ περὶ πολλούς, φευκτέα αὐτῶ ἐστί·

Δ.

ανεξέλεγκτος ð ἐλεγχομένων

μονή ð  μόνος

άδοξος ð  δοκεῖν

ουσιαστικόð  εἶναι

κολαστήριοð  κολαζόμενον

 εκδοτικόςð  διδόναι

 αναπόφευκτοςð  φευκτέον

 άπραγοςð  πράξει

 πεποίθησηð  πειθόμεν

 πληκτικός ð  πληγή